Não bộ thai nhi bắt đầu hình thành từ tuần thứ 3 của thai kỳ, phát triển thần tốc với 250.000 tế bào thần kinh sinh ra mỗi phút. Tuần 20-40, não bộ thai nhi tăng 6 lần cả về kích thước lẫn khối lượng. Lúc chào đời, bé sẽ có đủ 100 tỷ tế bào thần kinh liên kết chặt chẽ với nhau, trọng lượng não bằng 25% não người trưởng thành. Giai đoạn 40 tuần thai kỳ là tiền đề giúp trẻ học hỏi thông minh về sau. Điều mẹ có thể làm là bổ sung dinh dưỡng phát triển não bộ và thai giáo cho con từ trong bụng bầu.
Phó giáo sư, tiến sĩ Lê Thị Bạch Mai, nguyên Viện phó Viện Dinh dưỡng Quốc gia đề cập tới 3 dưỡng chất mẹ không nên bỏ qua:
Acid folic tránh dị tật ống thần kinh
Acid folic còn gọi là folate hoặc vitamin B9. Đây là chất dinh dưỡng cần thiết cho quá trình phân chia tế bào, hình thành và phát triển não. Thiếu hụt acid folic ở phụ nữ mang thai không chỉ dẫn tới thiếu máu nguyên hồng cầu to, mà còn gây khuyết tật ống thần kinh như nứt đốt sống, thiếu hoặc không có não, thoát vị não...
Bộ ba dưỡng chất acid folic, DHA, GA tốt cho não bộ thai nhi.
Khoảng 50% các khiếm khuyết này có thể tránh được bằng cách bổ sung acid folic. Nhu cầu acid folic cho phụ nữ mang thai là 600mcg mỗi ngày. Vi chất có nhiều trong rau chân vịt, bông cải xanh, lòng đỏ trứng, sữa bà bầu tăng cường acid folic…
DHA tạo chất xám thai nhi
DHA là acid béo thuộc nhóm omega-3, nhóm chất béo không bão hoà, tốt cho sức khoẻ. DHA chiếm tỷ lệ lớn trong chất xám thai nhi, giúp xây dựng các tế bào não và kích thích các nơron thần kinh. Đặc biệt, DHA tập trung nhiều ở võng mạc, giúp hoàn thiện chức năng nhìn ở trẻ.
Chế độ ăn của người mẹ đủ acid béo không no cần thiết, đủ DHA, sẽ giúp trẻ thông minh, thị giác tốt và tim mạch khỏe mạnh. Nếu thiếu DHA, trẻ sinh ra thường có chỉ số thông minh thấp. DHA có nhiều nhất trong mỡ cá, lòng đỏ trứng, gan cá và thủy sản.
GA liên kết tế bào não và dẫn truyền thông tin
GA (ganglioside) là thành phần của lipid phức hợp, chiếm 6-10% tổng khối lượng lipid trong não. GA đóng vai trò quan trọng trong quá trình kết nối, thúc đẩy quá trình tăng trưởng, di cư và trưởng thành của tế bào thần kinh. Từ đó, tạo nên mạng lưới thần kinh được liên kết chặt chẽ.
GA giúp liên kết tế bào não và dẫn truyền thông tin chính xác hơn.
Nghiên cứu lâm sàng cho thấy, ở mỗi giai đoạn thai kỳ, GA đều kết hợp cùng các dưỡng chất khác để hình thành và kết nối các tế bào não của thai nhi. Ví dụ, GA kết hợp với acid folic hình thành nên tế bào thần kinh, đáp ứng nhu cầu tăng sinh nhanh của não thai nhi.
GA cũng là trợ thủ đắc lực giúp các tế bào não biệt hóa và tạo thành tua sợi thần kinh, tham gia quá trình xinap và myelin hóa giúp não trưởng thành. Vào giai đoạn cuối thai kỳ, GA hỗ trợ DHA liên kết các tế bào não, dẫn truyền thông tin nhanh và chính xác, giúp trẻ thông minh hơn.
Gần đây, các nhà khoa học mới phát minh ra GA-Connex - thành phần lipit sữa phức hợp tạo nên cấu trúc của màng cầu chất béo. Trong đó, GA là hoạt chất sinh học then chốt cùng với photpho lipit (bao gồm sphingomyelin) và các protein.
Để bổ sung đầy đủ các dưỡng chất cần thiết này, phụ nữ mang thai nên xây dựng khẩu phần ăn đa dạng. Đặc biệt, mẹ bầu nên chú ý bổ sung đủ 6 đơn vị sữa và chế phẩm sữa theo khuyến cáo của Viện Dinh dưỡng, ưu tiên lựa chọn sản phẩm chứa nhiều acid folic, DHA và dưỡng chất mới GA-Connex để phát triển trí não tối ưu cho con.
Phó giáo sư, Tiến sĩ Lê Bạch Mai
Nguyên phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia